1.2.87 Иоктан
***
Иоктан.
Этот последний был родоначальником целого ряда кочевых племен, населявших Аравийский полуостров, во главе с Иектанидой. По всей вероятности, это уже было вторичное население Аравии, водворившееся на место первоначально обитавших там хамитов, которые и принуждены были искать себе новых местожительств главным образом в пределах Африки.
В этом разделе дан довольно подробный перечень главнейших аравийских племен, большинство которых можно указывать лишь предположительно. Так, Алмодад отождествляют с аравийской провинцией Йемен; Шалеф – с Салапеноем Птоломея, расположенным в нижней Аравии; Хацармавее с Хадрамутом, на юго-востоке Аравии; Иерах с доселе существующим аравийским племенем Бне-Гилал, что точно так же, как и Иерах, указывает на связь с луной, означает именно «чада луны».
На местожительство первого из них, быть может, указывает мыс Хадорам, при Персидском заливе. «Узал» думают видеть в современном городе Сана, в Йемене, носившем в древности наименование Аузура, откуда происходила особая благовонная мазь – мирра азурская. Диклу – от слова «дикал», что значит «пальма», отсюда «Счастливая Аравия», как главное ее месторождение.
Эти сабеи-семиты должны быть отличаемы от савеев-хамитов (Быт. 10:7); они были торговым народом приморской области Аравии и имели своей столицей город Мариабу.
Нет оснований видеть здесь Индию, известную в древности под этим именем; но, по всей вероятности, здесь разумеется какая-либо из юго-западных гаваней Аравии, ведшая торговлю с Индией и бывшая как бы ее торговой колонией (напр., Аден).
Хавилу и Иовава.
Первая означает, вероятно, северную область Йемена, а вторая с арабского означает «пустыню» и может служить указанием на Неджед.
Бытие 10 глава – Библия – Комментарии Лопухина
***
Затем «таблица народов» обращается к племенам, происшедшим от брата Фалека Иоктана (10:26-29), большинство которых заселило Аравийский полуостров. Так что Израилю предстояло обнаружить древние родственные связи с этими тринадцатью жившими в пустыне племенами иоктанитов.
Бытие 10 глава – Библия – Комментарии Далласской семинарии
***
Арабское племя сложилось из элементов, не вполне однородных. Часть арабов, населявшая пустыни, считала себя потомками Измаила, сына Авраама и Агари. Жители Йемена, наиболее плодородной и цивилизованной части Аравийского полуострова, считались кахтамитами, потомками библейского Иоктана.
Тихомиров
1.2.87 იოკტანი
ყებერის ძე დაბ.10,25; 1ნეშ.1,19
- იოკტანის ძენი დაბ.10,26-29; 1ნეშ.1,20-23
-
ბიბლიის მუხლები
დაბადება 10
25. ყებერმა შვა ორი ძე: ერთს ერქვა ფელეგი, რადგან მის დროს გაიყო დედამიწა, მის ძმას ერქვა იოკტანი.
26. იოკტანს შეეძინა ალმოდადი, შალეფი, ხაცარმავეთი და იერახი.
27. ჰადორამი, უზალი და დიკლა,
28. ყობალი, აბიმაელი და შება,
29. ოფირი, ხავილა და იობაბი. ესენი ყველა იოკტანის ძენი იყვნენ.
30 მათი დასახლება მეშაყიდან სეფარის მიმართულებით აღმოსავლეთის მთამდე ვრცელდებოდა.
1ნეშტთა 1
19. ორი ძე შეეძინა ყებერს: ერთის სახელი იყო ფელეგი, რადგან მის დღეებში გაიყო ქვეყანა, მისი ძმის სახელი იყო იოკტანი.
20. იოკტანმა შვა ალმოდადი, შალეფი, ხაცარმავეთი, იარახი,
21. ჰადორამი, უზალი, დიკლა,
22. ღებალი, აბიმაელი, შება,
23. ოფირი, ხავილა, იობაბი - ყველა ესენი იოკტანის ძენი არიან.
__თემაზე წერდნენ__
***
დაბ.10,29 იოკტანი ითვლება სამხრეთელი არაბების წინაპრად.
__ ჟენევის ბიბლიის კომენტარი __
***
დაბ.10,25-29 იოკტანი იყო არაბეთის ნახევარკუნძულის მომთაბარე ტომების მამამთავარი. როგორც ჩანს ეს იყო ამ ადგილების განმეორებითი დასახლება, მისმა შთამომავლებმა შეავიწროვეს ქამიტები და ისინი გადასახლდნენ აფრიკაში.
აქ მოცემულია მთავარი არაბული ტომების ჩამონათვალი, რომელთა უმრავლესობა შეიძლება მიახლოებით ამოვიცნოთ.
ალმოდადი იემენს უნდა ნიშნავდეს;
შალეფი - სამხრეთ არაბეთის სალაფინ პტოლომეიას;
ხაცარმავეთი სამხრეთ-აღმოსავლეთ ხადრამუტს;
იერახი დღემდე არსებულ არაბულ ტომს ბნე-გილალ «მთვარის შვილები».
ჰადორამი მიუთითებს სპარსეთის ყურესთან ბინადრობაზე.
უზალი უნდა იყოს თანამედროვე ქალაქი სანა იემენში, ძველად ერქვა აუზურა, სადაც იწარმოებოდა აზურული ნელსაცხებელი.
დიკლა სიტყვიდან "დიკალ" "პალმა" არის ნაწარმოები, აქედან "ბედნიერი არაბეთი", როგორც მისი შობის ადგილი.
შება-სემიტები უნდა განვასხვავოთ შება-ქამიტებისგან (დაბ.10:7); ეს იყო ვაჭარი ხალხი ზღვისპირა არაბეთში და მათი დედაქალაქი იყო მარიბუ.
ოფირი ნუ შეგვეშლება ინდოეთში, რომელსაც ძველად ასე უწოდებდნენ. სავარაუდოა, რომ აქ იგულისხმებოდეს არაბეთის რომელიმე სამხრეთი ნავსადგური, რომელიც ინდოეთთან ვაჭრობდა (მაგალ. ადენი).
ხავილა უნდა ნიშნავდეს იემენის ჩრდოლოეთ ნაწილს.
იობაბი არაბულად ნიშნავს უდაბნოს და შესაძლებელია მიუთითებდეს იმედზე.
__ ლოპუხინი __
***
დაბ.10:26-29 ხალხთა ნუსხა უცებ გადადის ფალეგის ძმის იოკტანის შთამომავლებზე, რომლებიც სახლობენ არაბეთის ნახევარკუნძულზე. ისრაელიანებს უნდა სცოდნოდათ თავიანთი ძველი ნათესაური კავშირები უდაბნოში მცხოვრებ იოკტანიტებთან.
__ დალასის სემინარიის კომენტარები __
***
არაბების ნაწილი, უდაბნოში მცხოვრებნი, თავს თვლიან აბრაამის ძის ისმაელის შთამომავლებად, აგარიანებად იწოდებიან, მეორე ნაწილი, არაბეთის ნახევარკუნძულის უფრო ნაყოფიერი ადგილების, მაგალ. იემენის მცხოვრებნი - ბიბლიური იოკტანის შთამომავლებად.
__ ტიხომიროვი __